در کنکاش برای رسیدن به موضوعات قابل طرح در این سلسله مقالات ، به نوشتاری برخوردم که در چارچوب مباحث شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار می گرفت . خاطر خوانندگان ارجمند هست که شماره هایی از این مجموعه گفتارها به موضوع شورای فرهنگ عمومی اختصاص داشت .

در این مطالب آمده بود که شورای فرهنگ عمومی که از جمله زیر مجموعه های شورای عالی انقلاب فرهنگی است ، مشمول وظایفی از این شورا بوده و می تواند زیر شاخه هایی برای گسترش فعالیت خود تعریف نماید .
نویسنده در مقاله مورد اشاره چنین می نویسد : فرهنگ عمومی عرصه ای از فرهنگ است که رابطه مستقیمی با عموم مردم دارد ، به گونه ای که هرامری که بین عموم مردم به عنوان یک فرهنگ تلقی شود ، جزیی از فرهنگ عمومی به شمار می رود . این مفهوم در مقابل فرهنگ تخصصی قرار می گیرد که مربوط به قشر ، سازمان یا طبقه خاصی از مردم است و عمومیت ندارد . اصلاح و تقویت فرهنگ عمومی از جمله مهمترین کارهای دولتی است که چون زمان بر است بایستی بر اساس اسناد بالادستی و با هماهنگی دیگر نهادهای حکومتی به اجرا در آید . اهمیت فرهنگ عمومی به حدی است که رهبر معظم انقلاب (مدظله) در این باره می فرمایند : «اصلاح فرهنگ از همه کارها مهم تر است چون این کار محور همه کارهای دیگر است کتاب باید برای اصلاح فرهنگ عمومی  منتشر شود . فیلم باید برای اصلاح فرهنگ عمومی ساخته شود . هنر باید در جهت فرهنگ عمومی هدایت شود . صدا و سیما در همه برنامه هایش – چه هنری ، چه خبری و چه گزارشی – دائماً باید در خدمت فرهنگ عمومی کار کند . علما و امامان جمعه و خطیبان و مبلغان و جامعه روحانیان محترم و معظم نیز در هر بخشی که هستند باید برای ترویج فرهنگ صحیح اسلامی تلاش کنند . » بر این اساس شورای فرهنگ عمومی زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی شکل گرفت . این شورا در سال های گذشته فراز و نشیب های زیادی داشته است و تلاش های اثرگذاری در عرضه فرهنگ عمومی داشته است . از سال هشتاد به بعد شورای فرهنگ عمومی در سطح شهرستان ها نیز فعال شده است . این شورا برای بررسی برخی از مسائل مهم اقدام به تاسیس شوراهای فرعی در زیر مجموعه دستگاه های فرهنگی نموده است که عبارتند از : 1- شورای نظارت بر نام گذاری شهرها ، خیابان ها ، اماکن و موسسات عمومی . 2- کمیسیون نام گذاری روزهای خاص . 3- شورای نظارت بر طراحی ، ساخت ، تهیه و توزیع اسباب بازی کودکان . 4- شورای نظارت بر انتخاب ، ساخت و نصب مجسمه و یادمان در میدان ها و اماکن عمومی . 5- شورای نظارت بر علایم ، نشانه ها و تصاویر روی لباس ها ، لوازم التحریر و کالاهای مشابه . 6- دفتر پیگیری مصوبه مقابله با عرفان های انحرافی .
در یکی از همین نوشتارها درباره شورای نظارت بر طراحی ، ساخت ، تهیه و توزیع اسباب بازی کودکان سطوری قلمی شد و این بار به نکاتی درخصوص شورای نظارت بر انتخاب ، ساخت و نصب مجسمه و یادمان در میدان ها و اماکن عمومی اشاره خواهم کرد و قبل از ورود به آن لازم دانستم این نکته را یادآور شوم که در شهر شیراز و شاید بهتر است گفته شود در کشورمان آثار قابل توجهی در موضوع مجسمه و یادمان های حجمی به چشم نمی خورد و کارهای عرضه شده عموماً با اقبال عمومی همراه نیست . شیراز از سال های قبل مجسمه ای از سعدی علیه الرحمه داشت که پس از جابه جایی در مکانی مناسب قرار گرفته است . این اثر همانند دیگر آثار مرحوم صدیقی که در تهران و مشهد مقدس نصب شده است دارای ویژگی های مناسب این هنر بوده و ماندگاری داشته است . بعد از انقلاب اسلامی نیز یادمان ساخته شده [قایق های تندرو دفاع مقدس] ، که آن هم در طرح توسعه بلوار سیبویه جابه جا شد – دارای شاخص های حرفه ای این هنر بود و مورد توجه قرار گرفت . بحث در این باره را به صاحبان متخصص واگذار کرده به شرح و بررسی آیین نامه مربوطه می پردازیم .
شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه 442 خود تصویب نامه ای داشته که حسب تقاضای شورای فرهنگ عمومی شکل گرفته است . در بند یک این مصوبه آمده است : به منظور تدوین سیاست ها و انتخاب و نظارت بر ساخت و نصب مجسمه و یادمان (شامل ستون یادبود ، نقوش برجسته و یادگاری ها و آثار حجمی) در اماکن عمومی شورایی تحت عنوان «شورای سیاستگذاری و نظارت بر ساخت و نصب مجسمه و یادمان» در مرکز هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تشکیل می شود ، و در ماده دو می نویسد : شورای سیاستگذاری با ترکیبی که اشاره خواهد شد در مرکز هنرهای تجسمی تشکیل خواهد شد . آنگاه ذیل همین ماده اعضای شورا نام برده می شود . معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی / مدیر کل مرکز هنرهای تجسمی / نماینده وزارت کشور / نماینده سازمان میراث فرهنگی کشور / نماینده انجمن آثار و مفاخر فرهنگی / نماینده فرهنگستان هنر / یک نفر از اساتید برجسته هنرهای تجسمی با معرفی وزارت فرهنگ و آموزش عالی / شهردار شهر محل نصب مجسمه / دو نفر از صاحب نظران مسایل فرهنگ و تاریخ اسلامی به پیشنهاد وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و تصویب شورای فرهنگ عمومی / نماینده بنیاد شهید انقلاب اسلامی . احکام اعضای شورا که مدت عضویت آنان دو ساله خواهد بود توسط وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت می پذیرد . آیین نامه تجدید انتخاب اعضا را برای دوره های بعد بلامانع دانسته است .
شورا می تواند بنا به مورد و ضرورت از نماینده وزارت آموزش و پرورش و یا دیگر مطلعین و متخصصین برای شرکت در جلسات دعوت نماید . در ماده چهار این آیین نامه قدرت اجرایی خود را ذکر کرده و می گوید : کلیه وزارتخانه ها ، مراکز و سازمان ها و نهادهای دولتی و شهرداری ها موظف به اجرای سیاست های مصوب شورای نظارت در موضوع این آیین نامه هستند . بر اساس آنچه در ماده شش آمده است : کلیه پیشنهادهای مربوط به تهیه و ساخت مجسمه و یادمان نقش برجسته و ستون یادبود همراه با گزارش توجیهی و ذکر مشخصات کامل و ارائه طرح و نمونه کوچک توسط شورای فرهنگ عمومی مرکز و استان ها و یا انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ، شهرداری ها و سایر سازمان ها برای کسب مجوز به شورای نظارت ارسال می شود . چگونگی رسیدگی به این پیشنهادها طی دستورالعملی است که در تصویب شورای نظارت قرار گرفته است . دبیرخانه شورای نظارت که در آیین نامه نخست مرکز هنرهای تجسمی است باید ظرف مدت یکماه از تاریخ دریافت تقاضا ، به درخواست واصله پاسخ دهد . همچنین سازمان سفارس دهنده موظف است قبل از حمل و نصب مجسمه و یادمان و بناهای یادبود مجوز نصب آن را از شورای نظارت دریافت کند ماده هشت آیین نامه ، شورای نظارت را موظف کرده که سیاست ها و ضوابط اجرایی خود را به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی برساند .
موضوعی که در سطور بالا به آن اشاره شد از جمله حیطه های عملکردی شورای فرهنگ عمومی است که مواجهه ای رو در روی با آحاد جامعه دارد و شاید بتوان گفت تصمیمات ملموس شورا را دربر می گیرد . همانگونه که در دیگر شوراهای زیر گروه شروای فرهنگ عمومی نیز این همنشینی ظاهری وجود دارد . انشاءالله در شماره آینده این مجموعه ، نگاهی اجمالی به حدود وظایف و اختیارات شورای نام گذاری و شورای نظارت بر علائم ، نشانه ها و تصاویر روی لباس ها ، لوازم التحریر و کالاهای مشابه ، خواهم داشت.

پژمان ضیاییان

منتشر شده در روزنامه خبر جنوب 1395.7.1

بازگشت